شغل خلبانی جزو ۱۵ شغل پردرآمد در جهان محسوب می‌شود و در ایران هم جزو مشاغل آینده‌دار است. البته میزان حقوق خلبانان، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله نوع هواپیمایی که هدایت می‌کنند و سازمانی که در آن مشغول هستند. مثلاً حقوق یک خلبان هواپیمای مسافربری با یک خلبان جنگنده نظامی یا خلبان هلیکوپتر متفاوت است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر حقوق خلبانان در ایران و چند کشور مهم جهان می‌پردازیم. اگر شما هم به این شغل یا مقدار درامد شغل خلبانی علاقه‌مندید، با ما همراه باشید!
حقوق خلبانان در ایران در سال 1404 چقدر است؟
طبق اطلاعات سایت WorldSalaries، حقوق خلبانان ایرانی در سال 1404، بین 49.680.000 تا 146.399.000 هزار تومان است. البته این بازه برای خلبانان شرکت‌های خصوصی یا ارتشی کاملاً متفاوت است و نباید آن‌ها را با همدیگر یکسان دانست. برای اینکه دیدگاه دقیق‌تری از درآمد خلبانان ایرانی داشته باشیم، باید درآمد هر خلبان را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم.
حقوق خلبان هواپیمای مسافربری
بیشتر خلبانان فعال در کشور، در شرکت‌های هواپیمایی تجاری مشغول هستند. این افراد معمولاً وظیفه هدایت هواپیماهای مسافربری داخلی یا بین‌المللی را برعهده دارند. حقوق خلبان هواپیمای مسافربری در ایران طبق جدول زیر است:
| سال‌های تجربه و فعالیت | درآمد خلبانان ایرلاین‌های ایرانی در سال 1400 |
|---|---|
| صفر تا 2 سال | حدود 56 میلیون تومان |
| 2 تا 5 سال | حدود 75 میلیون تومان |
| 5 تا 10 سال | حدود 98 میلیون تومان |
| 10 تا 15 سال | حدود 119 میلیون تومان |
| 15 تا 20 سال | حدود 130 میلیون تومان |
| بیشتر از 20 سال | حدود 136 میلیون تومان |
این مبالغ بسته به سابقه، نوع هواپیما، مسیرهای پروازی و شرکت هواپیمایی متفاوت هستند. مثلاً خلبانان تازه‌کار معمولاً در سطح پایین‌تر این بازه قرار دارند و خلبانان ارشد با سابقه بالا، بیشترین حقوق را می‌گیرند.
حقوق خلبان جنگنده ارتش در ایران
خلبانان نظامی، مخصوصاً خلبانان جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش، جزو نیروهای بسیار آموزش‌دیده و حرفه‌ای محسوب می‌شوند. این افراد در شرایط ویژه‌ای آموزش می‌بینند و باید همیشه آماده عملیات باشند. در سال ۲۰۲۵، حقوق خلبان جنگنده ارتش در ایران 20 تا بیش از 40 میلیون تومان در ماه است. البته بعضی از مزایای جانبی مثل مزایای نظامی، بیمه‌های ویژه و ارتقای درجه نیز برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.
حقوق خلبان هلیکوپتر در ایران
خلبانان هلیکوپتر ممکن است در حوزه‌های مختلفی از جمله امداد، حمل‌ونقل هوایی، نفت و گاز یا عملیات نظامی مشغول باشند. نوع فعالیت آن‌ها روی میزان درآمدشان تأثیر مستقیم دارد. در حال حاضر، اعداد و ارقام دقیقی از درآمد خلبان هلیکوپتر در ایران منتشر نشده است. به طور کلی، خلبانانی که در پروژه‌های صنعتی یا مأموریت‌های خاص فعالیت دارند، معمولاً حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.
حقوق خلبان زن در ایران
در ایران، خلبانان زن هم با گذراندن آموزش‌های تخصصی، به‌صورت رسمی در ایرلاین‌های مختلف فعالیت می‌کنند. در حوزه هوایی، هیچ تفاوتی میان حقوق خلبان زن و مرد وجود ندارد؛ به این دلیل که حقوق بر اساس رتبه شغلی، نوع هواپیما و ساعات پرواز محاسبه می‌شود، نه جنسیت. بنابراین، یک خلبان زن با شرایط مشابه، دقیقاً همان حقوقی را دریافت می‌کند که یک خلبان مرد می‌گیرد.
درامد شغل خلبانی در کشورهای مختلف
در کشورهای مختلف، میزان درآمد خلبانان با توجه به سطح توسعه‌یافتگی، ترافیک هوایی و شرکت‌های هواپیمایی، تفاوت دارد. بعضی از کشورها به دلیل شرایط اقتصادی بالا، حقوق بیشتری به خلبانان پرداخت می‌کنند.
اگر بخواهیم یک مقایسه انجام دهیم، باید به این نکته اشاره کنیم که حقوق خلبان در خارج چندبرابر بیشتر از ایران است. البته نباید از این نکته هم غافل شویم که خلبانان خارجی شرایط کاری استانداردتری هم دارند. در جدول زیر، میانگین درآمد خلبانان را در چندین ایرلاین مهم جهان مشاهده می‌کنید:
| ایرلاین‌های بین‌المللی | میانگین حقوق ماهانه خلبان در 2025 |
|---|---|
| ایرلاین Emirates در امارات متحده عربی | 300 هزار تا 400 هزار دلار |
| ایرلاین Qatar Airways در قطر | 280 هزار تا 380 هزار دلار |
| ایرلاین Singapore Airlines در سنگاپور | 270 هزار تا 350 هزار دلار |
| ایرلاین Delta Air Lines در ایالات متحده آمریکا | 250 هزار تا 350 هزار دلار |
| ایرلاین United Airlines در ایالات متحده آمریکا | 260 هزار تا 360 هزار دلار |
| ایرلاین Lufthansa در آلمان | 240 هزار تا 330 هزار دلار |
جایگاه شغل خلبانی در ایران
صنعت هوانوردی در ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک و اهمیت حمل و نقل هوایی در کشوری پهناور، یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد محسوب می‌شود. خلبانی به عنوان یکی از مشاغل حیاتی در این صنعت، نقش عمده‌ای در تامین امنیت و راحتی مسافران و همچنین انجام عملیات نظامی و دفاعی کشور دارد. اما این شغل با وجود جذابیت‌هایش، چالش‌های خاص خود را نیز دارد، از جمله نیاز به آموزش‌های پیچیده و مداوم، استرس‌های کاری و فشارهای روانی بالا.
علت تفاوت درامد شغل خلبانی در بخش دولتی و خصوصی چیست؟
در ایران، خلبانان در دو بخش دولتی و خصوصی مشغول به کار هستند. میزان حقوق آن‌ها در این دو بخش یکسان نیست و تفاوت‌هایی دارد. این اختلاف به دلیل ساختار، بودجه و شیوه محاسبه حقوق در هر بخش است. از جمله دلایل اصلی این تفاوت را در موارد زیر بررسی کرده‌ایم.
نحوه بودجه‌بندی: در بخش دولتی، حقوق بر اساس بودجه مصوب دولت پرداخت می‌شود. اما در بخش خصوصی، شرکت‌ها بر اساس درآمد خود دستمزد را تعیین می‌کنند.
نوع قرارداد کاری: در بخش خصوصی، قراردادها اغلب بر اساس توافق دو طرف و شرایط رقابتی است. در حالی که در بخش دولتی، قراردادها اغلب رسمی و تابع قوانین مشخص اداری هستند.
میزان ساعت پرواز: در شرکت‌های خصوصی، معمولاً ساعات پرواز بیشتر است و خلبان‌ها پروازهای متنوع‌تری انجام می‌دهند. این موضوع به افزایش درآمد آن‌ها منجر می‌شود.
مزایا و پاداش‌ها: شرکت‌های خصوصی معمولاً برای جذب خلبانان حرفه‌ای، مزایای خاصی هم در نظر می‌گیرند؛ از جمله پاداش ویژه، مسکن یا بیمه‌های تکمیلی. اما در بخش دولتی این موارد به‌مراتب محدودتر هستند.
رقابت در بازار: در بخش خصوصی، رقابت بین شرکت‌های هواپیمایی باعث می‌شود حقوق خلبانان افزایش یابد. در مقابل، بخش دولتی رقابت مستقیم ندارد؛ به همین دلیل افزایش حقوق با تأخیر و طبق دستورالعمل‌های مشخص انجام می‌شود.
علت تفاوت درآمد خلبان مسافربری و خلبان نظامی در ایران چیست؟
درآمد خلبانان نظامی و مسافربری در ایران با هم فرق دارد. دلیل این تفاوت، به نوع وظایف، ساختار استخدامی و میزان ساعات پروازی آن‌ها مربوط می‌شود. خلبان نظامی در استخدام ارتش است و علاوه بر پرواز، درگیر آموزش‌های نظامی، عملیات اضطراری و خدمات خاص نظامی می‌شود. در مقابل، خلبان مسافربری بیشتر در حوزه خدمات مسافرتی فعالیت می‌کند و درآمدش به میزان پرواز و نوع شرکت بستگی دارد. در جدول زیر، این تفاوت‌ها را بهتر و کامل‌تر مشاهده می‌کنید:
| معیار مقایسه | خلبان مسافربری | خلبان نظامی |
|---|---|---|
| محل استخدام | شرکت هواپیمایی خصوصی یا دولتی | نیروی هوایی ارتش یا سپاه |
| نحوه پرداخت حقوق | بر اساس ساعت پرواز و رتبه | بر اساس درجه نظامی و سابقه |
| میانگین حقوق ماهانه (تومان) | 56 تا 136 میلیون تومان | 20 تا 40 میلیون تومان |
| نوع فعالیت | جابه‌جایی مسافران | مأموریت‌های نظامی و دفاعی |
| مزایا | پاداش، بیمه تکمیلی، سفر رایگان | مزایای نظامی، ارتقای درجه، تسهیلات ویژه |
| ساعات پرواز | بسته به برنامه پروازی | محدود و بر اساس مأموریت خاص |
عوامل مؤثر بر درآمد خلبانان درآمد خلبانان
فقط به نوع هواپیما یا شرکت وابسته نیست. عوامل مختلفی وجود دارند که باعث افزایش یا کاهش حقوق آن‌ها می‌شوند. شناخت این عوامل کمک می‌کند تا خلبانان، مسیر شغلی بهتری را انتخاب کنند. از جمله عوامل مؤثر بر درآمد خلبانان عبارت‌اند از:
میزان سابقه کاری: خلبانان باتجربه، به دلیل تعداد ساعات کار با هواپیما و سابقه‌شان، درآمد بالاتری نسبت به تازه‌کارها دارند. سابقه پرواز بالا نشان‌دهنده مهارت بیشتر است که باعث افزایش رتبه و حقوق می‌شود.
نوع گواهی‌نامه پرواز: خلبانانی که گواهی‌نامه آموزش پرواز بین‌المللی دارند، در خطوط خارجی فعالیت می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که حقوق آن‌ها چند برابر یک خلبان داخلی باشد.
نوع هواپیما: هدایت هواپیماهای بزرگ‌تر یا پیچیده‌تر مثل ایرباس یا بوئینگ، نیاز به مهارت بیشتری دارد. به همین دلیل، خلبانان این هواپیماها حقوق بالاتری دریافت می‌کنند.
ساعات پرواز ماهانه: هرچه ساعات پرواز یک خلبان در ماه بیشتر باشد، دستمزد او هم بیشتر می‌شود. این عامل در شرکت‌های خصوصی بسیار تأثیرگذار است. موقعیت جغرافیایی و شرکت
محل کار: شرکت‌های مستقر در شهرهای بزرگ یا مناطق پرتردد هوایی معمولاً حقوق بیشتری پرداخت می‌کنند. همچنین شرکت‌های بین‌المللی مستقر در ایران هم درآمد بالاتری به خلبانان می‌دهند.
نظر ماکان آریا پارسا درباره حقوق خلبانان در ایران
ماکان آریا پارسا، کارآفرین جوان و موفق ایرانی است که در زمینه‌های آموزش، کسب‌وکارهای نوپا و حتی هوانوردی فعالیت دارد. او به‌عنوان کسی که با حوزه خلبانی آشناست، دیدگاه‌های جالبی درباره وضعیت حقوق خلبانان در ایران دارد. به گفته ماکان آریا پارسا، درامد شغل خلبانی، نسبت به بسیاری از مشاغل دیگر خوب است؛ اما هنوز جای رشد دارد.
دکتر آریا پارسا معتقد است که خلبانان باید روی مهارت‌های پروازی، زبان انگلیسی، آموزش‌های تخصصی و تجربه عملی خود تمرکز کنند. زیرا با این مهارت‌ها می‌توانند وارد شرکت‌های بین‌المللی یا مسیرهای پردرآمدتر شوند. به باور او، تمرین، آموزش و تلاش مستمر، مسیر افزایش درآمد را هموار می‌سازند؛ به این دلیل که مهارت بیشتر، ارزش بیشتری در بازار کار به همراه دارد.
پاسخ به سوالات متداول
۱. آیا حقوق خلبانان زن و مرد با هم تفاوت دارد؟
خیر؛ در ایران، حقوق خلبان‌ها بر اساس مهارت، رتبه و ساعت پرواز محاسبه می‌شود و نه جنسیت. زن و مرد در شرایط برابر، حقوق برابری دارند.
۲. آیا خلبانان نظامی بعد از بازنشستگی هم حقوق دارند؟
بله؛ خلبانان نظامی مثل سایر نیروهای ارتش، حقوق بازنشستگی دریافت می‌کنند. همچنین از مزایای جانبی مثل بیمه و خدمات رفاهی بهره‌مند می‌شوند.
۳. درآمد خلبانان تازه‌کار چقدر است؟
درآمد خلبانان تازه‌کار معمولاً بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان در ماه است. با افزایش تجربه، این مبلغ به مرور بیشتر می‌شود.
۴. آیا با مهاجرت، درامد شغل خلبانی بیشتر می‌شود؟
در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته، درامد شغل خلبانی بالاتر از ایران است. اما باید مدارک و گواهی‌نامه‌های بین‌المللی معتبری داشته باشید.
۵. خلبانی شغل پردرآمدی است، اما آیا امنیت شغلی هم دارد؟
بله، به‌ویژه در شرکت‌های معتبر یا بخش نظامی. اگر مهارت بالا، سلامت کامل و تجربه خوب داشته باشید، امنیت شغلی خلبان بالا است.
