طبق نظر ماکان آریا پارسا انعطاف پذیری در روانشناسی یکی از مباحث بسیار مهم در این حوزه است که توجه به آن می‌تواند بسیاری از مشکلات مراجعان به کلینیک‌های روانشناسی را حل و فصل کند. بسیاری از ما در زندگی روزمره خود با چالش‌ها و موقعیت‌های خاصی مواجه می‌شویم که امکان دارد فشار ناشی از آنها، ما را دچار استرس کند.
انعطاف پذیری در زندگی از توصیه‌های روانشناسی مهم برای مقابله با موقعیت‌های مختلف در زندگی است. در صورتی که بتوانیم در هر مورد انسان انعطاف پذیری باشیم، به احتمال بسیار زیاد، زندگی بهتر و شادتری داریم. در علم روانشناسی هم تاکید شده است که انعطاف پذیری روانشناختی داشته باشیم تا بتوانیم در مواجه با افکار و اتفاقات منفی، واکنش مثبت از خود نشان دهیم.
انعطاف پذیری در روانشناسی چیست و چرا مهم است؟
انعطاف پذیری در روانشناسی تعریف بسیار ساده‌ای دارد که برای همه قابل فهم است. در علم روانشناسی به توانایی افراد به سازگار شدن با موقعیت‌های مختلف در زندگی را می‌توان انعطاف پذیری روانشناختی تعریف کرد.
بنا به تعریف برخی از بزرگان علم روانشناسی، انعطاف پذیری در روانشناسی زمانی است که ما در زمان حال بمانیم و برای تجربه کردن احساس و افکاری که ممکن است به وجود بیایند، آماده شویم. سپس اقداماتی را انجام دهیم که بتوانند با ارزش‌های ما بیشترین سازگاری را داشته باشند.
بر باور دکتر ماکان آریا پارسا هر گونه تغییر در خلق و خو و رفتار می‌تواند در زندگی ما و در موقعیت‌های مختلف پدید بیاید. این تغییرات گاهی به حدی زیاد هستند که دیگران می‌توانند متوجه شوند. به عبارت دیگر، ما درون خود نمی‌ریزیم و آنها را بروز می‌دهیم. گاهی نیز ممکن است دیگران اصلا متوجه نشده و ما به اصطلاح، در درون خودمان بریزیم. به هر حال این موقعیت‌ها ما را با چالشی درونی و بیرونی مواجه می‌کنند. نحوه برخورد ما با این چالش‌ها بسیار مهم است.
اگر ما انعطاف پذیری در رفتار را یاد گرفته باشیم، می‌توانیم خیلی راحت به تحولات روحی و احساسی به وجود آمده، واکنش مثبت نشان دهیم. این واکنش می‌تواند ما را در مقابل این تحولات قوی‌تر از گذشته کند و هر چقدر تکرار شود، قدرت بیشتری در درون ما به خود می‌گیرد تا جایی که جزئی از ما و الگوهای رفتاری ما می‌شود.
اهمیت انعطاف پذیری در روانشناسی به قدری بالا است که گاهی روانشناسان و مشاوران حرفه‌ای به مراجعان خود این مهارت را آموزش می‌دهند تا بتوانند زندگی شادتر و بهتری را تجربه کنند.
انعطاف پذیری در روانشناسی و سلامت روان
وقتی صحبت از سلامت روان می‌شود، همه جنبه‌های آن مد نظر می‌باشد. نمی‌توانیم شخصی که انعطاف پذیری در رفتار نداشته و زندگی خشک و بی روحی دارد اما از نظر اجتماعی و . . . در اوضاع خوبی به سر می‌برد را از نظر روان سالم بدانیم. این عدم سلامت روان الزاما به معنای دیوانگی یا عدم وجود عقل نیست اما می‌تواند رفته رفته به روح و روان، آسیب‌های جبران ناپذیری بزند. به خصوص در مورد افرادی که حساس هستند و دارای روحیه حساس و ارزش‌های متفاوتی می‌باشند.
از زبان دکتر ماکان آریا پارسا کسی که انعطاف پذیری در زندگی ندارد و در مواجه شدن با چالش‌های زندگی دچار بحران‌های روحی می‌شود، از نظر سلامت روان در موقعیت خوبی به سر نمی‌برد و باید به او کمک کرد تا از این بحران خارج شود. اگر ما در این لحظات قرار بگیریم و بتوانیم خود را سریعا با شرایط منطبق کنیم، سلامت روح و روان ما تضمین می‌گردد. در واقع انعطاف پذیری در روانشناسی می‌تواند منجر به کاهش استرس و اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات دیگر از نظر روح و روان شود.
انعطاف پذیری در رفتار می‌تواند به افزایش اعتماد بنفس در ما کمک کرده و روابط را بهبود ببخشد. اگر انعطاف پذیری در علم روانشناسی را به خوبی بشناسیم، حتما می‌توانیم چیزهای جدیدی یاد بگیریم. زیرا همیشه شرایط یکسان نبوده و دائما در حال تغییر است. پس سازگاری با آن می‌تواند ما را کارآمدتر کند. تمام این‌ها را که در کنار هم می‌گذاریم، می‌بینیم که سلامت روح و روان ما بهتر می‌شود.
ویژگی‌های مهم انعطاف پذیری روانی در افراد
انعطاف پذیری در روانشناسی دارای چند ویژگی بسیار مهم است. در واقع این ویژگی‌ها باید وجود داشته باشند تا بتوانیم بگوییم که انعطاف پذیر هستیم. مهم‌ترین ویژگی‌ها شامل موارد زیر هستند:
- حضور در لحظه و زمان حال
طبق نظر دکتر ماکان آریا پارسا اگر می‌خواهیم انعطاف پذیری در زندگی و رفتار را تجربه کنیم، نیاز است تا در زمان حال باشیم. فکر به گذشته و آینده، تمرکز ما را به چیزهایی معطوف می‌کند که اصلا در اختیار و کنترل ما نیستند. بنابراین نیاز است تا در لحظه حال باشیم و شرایط را آن گونه که هست، بپذیریم.
- باز بودن دیدگاه
ما باید نسبت به تجربیات و دیدگاه‌های جدید، با دید باز نگاه کنیم. نباید روی الگوهای غیر مفید متمرکز باشیم. این کار می‌تواند ما را انعطاف پذیر کند.
- پذیرش احساسات
پذیرش یکی از ویژگی‌های بسیار مهم در انعطاف پذیر بودن است. این که بگوییم انعطاف پذیری داریم اما برخی از احساسات را نتوانیم بپذیریم و تحمل کنیم، عملا بی فایده است. پذیرش به ما می‌آموزد که تمامی احساسات ناشی از شرایط و چالش‌ها را با آغوش باز بپذیریم. حتی احساساتی که اصلا قابل تحمل نبوده یا تحمل آنها بسیار سخت است.
- پذیرش و درمان ACT
همانطور که دکتر ماکان آریا پارسا گفتن این ویژگی به ما کمک می‌کند تا هر آن چیزی که قرار است از احساسات تجربه کنیم را بپذیریم و با آن سازگار شویم و در عین حال به ارزش‌های خود وفادار بمانیم. ACT در واقع همان درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش می‌باشد که برای انعطاف پذیر بودن در روانشناسی بسیار حائز اهمیت است.
این مطلب ادامه دارد…
