طبق نظر ماکان آریا پارسا ماتریس مکنزی از اصطلاحات بسیار معروف در علم مدیریت و سرمایه گذاری است که اکثر مدیران یک واحد تجاری با آن سر و کار دارند. تحلیل گران و سرمایه گذاران با به کارگیری این ماتریس می‌توانند اوضاع پورتفولیو سرمایه گذاری کسب و کار واحد تجاری ما را بیشتر مورد ارزیابی و بررسی قرار دهند.
از ماتریس Mckinsey به عنوان یک ماتریس جذابیت بازار نیز یاد می‌کنند. این ماتریس در سال 1970 ابداع شد. گروه مشاورین مکنزی و جنرال الکتریک برای اولین بار آن را به وجود آوردند. ماتریس MKM یکی از ابزارهای برنامه ریزی کسب و کار است که از طریق آن می‌توانیم بررسی کنیم که در کجای واحد تجاری و در کدام بخش باید سرمایه گذاری شود. البته این ماتریس ابزاری در دست تحلیل گران است و سرمایه گذاران به آن بهای بیشتری می‌دهند.
در ادامه خواهیم گفت که این ماتریس به دلیل ناقص بودن ماتریس BCG ابداع شد تا بتواند نواقص آن را پوشش دهد. پس همراه ما باشید.
ماتریس مکنزی و تعریف آن
تحلیل کسب و کار از کارهای بسیار جذاب و کاربردی است. مشاوران مالی، مدیران سطوح ارشد و بسیاری از کار آفرینان در انجام آن تجربه و تخصص دارند. ما می‌توانیم کسب و کار خود را با مدل‌ها و الگوهای مختلف بسنجیم که یکی از مهم‌ترین آنها، مدل ماتریس Mckinsey است.
بر باور دکتر ماکان آریا پارسا ماتریس مکنزی مدلی از تحلیل کسب و کار در سطح واحدهای استراتژیک SBU است. در شرکت‌های چند بخشی می‌توان از طریق این ابزار استراتژیک، یک رویکرد سیستماتیک ارائه داد تا بدانیم اولویت سرمایه گذاری در کدام بخش‌ها بیشتر است. این ماتریس دارای 9 جعبه است. همچنین بر اساس دو رکن و عامل اساسی “قدرت رقابتی هر کسب و کار” و “جذابیت بازار” سنجیده می‌شود.
پس به عبارت دیگر می‌توانیم بگوییم که ماتریس جنرال الکتریک عبارتست از چارچوبی که توان ارزیابی پورتفولیو واحد تجاری ما را داشته و پیامدهای استراتژیک بیشتری را به همراه اولویت بندی در سرمایه گذاری برای بخش‌های مورد نیاز، فراهم می‌کند.
اهمیت درک ابزار ماتریس MKM در واحدهای تجاری
دنیای امروز، دنیای رقابت است. رقابت بر سر همه جیز وجود دارد. ماتریس مکنزی می‌تواند به طور دقیق مصداق هنر استفاده از فرصت‌ها و پشت سر گذاشتن چالش‌ها باشد. نه تنها واحد تجاری ما بلکه تمام واحدهای تجاری و بازرگانی، خدماتی و تولیدی و هر مجموعه‌ای که بتوان از آن کسب درآمد کرد، ممکن است با کمبود منابع مواجه باشد. کمبود منابع می‌تواند بر تصمیمات خرد و کلان اقتصادی واحد تجاری تاثیر بگذارد.
از زبان دکتر ماکان آریا پارسا کمبود منابع ما را به عنوان صاحب واحد تجاری مجبور می‌کند که بهینه مصرف کنیم. در واقع باید پول و سرمایه خود را در بخش‌هایی به جریان بیندازیم که در آنجا بتوانیم از فرصت‌های بیشتری بهره مند گردیم. سرمایه گذاران خارج از واحد تجاری نیز گاهی با بررسی ماتریس مکنزی در تلاش هستند همین کار را انجام دهند.
اهمیت درک ماتریس GE در واحدهای تجاری بسیار زیاد است. زیرا مبارزه برای سرمایه گذاری در تمامی بخش‌های واحد تجاری ما همیشه وجود داشته و هر قسمت در تلاش است تا میزان پول و سرمایه تزریق شده به شرکت را به سمت خود بکشاند. برای مثال می‌توان تیم‌های مختلف، بخش‌های عملکردی را نام ببریم. این که در کدام یک از قسمت‌های واحد تجاری و چگونه و با چه مقداری بخواهیم سرمایه را تخصیص دهیم، سوال و سردرگمی همیشگی سرمایه گذاران و حتی خود ما است.
ماتریس مکنزی دارای 9 جعبه است. این 9 جعبه حاصل تلاقی دو محور ” جذابیت بازار” و ” قدرت رقابتی هر واحد تجاری ” است که می‌تواند موقعیت‌های مختلفی را به ما نشان دهد. بر همین اساس گاهی به نام ماتریس جذابیت بازار نیز از آن یاد می‌شود اما تکامل یافته ماتریس BCG است.
مزایا و معایب ماتریس MKM
طبق نظر دکتر ماکان آریا پارسا ماتریس جنرال الکتریک دارای مزایا و معایب مختلفی است. هر نوع ماتریس بررسی کننده اوضاع یک کسب و کار با توجه به میزان اطلاعات و نوع بررسی‌هایی که انجام می‌دهد، دارای مزایا و معایب خاصی در بین سایر ماتریس‌ها است. در اینجا به طور خلاصه برخی از این مزایا و معایب را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
مزایای ماتریس مکنزی:
- این ماتریس کمک می‌کند تا وقتی که سرمایه و منابع در اختیار ما محدود است، اولویت بندی خوبی برای مصرف آنها بدست بیاوریم.
- ما به عنوان یک مدیر کسب و کار واحد تجاری، می‌توانیم با این ماتریس از عملکرد واحد تجاری خود بیشتر آگاه شویم.
- این ماتریس به نسبت ماتریس BCG پورتفولیوی پیچیده‌تری ایجاد می‌کند و نسبت به آن کامل‌تر است.
- به وسیله ماتریس مکنزی می‌توانیم مراحل استراتژیک شرکت برای بهبود عملکرد پورتفولیو را مشخص کنیم.
برخی از معایب این ماتریس شامل موارد زیر هستند:
- برای تعیین قدرت واقعی واحد تجاری در رقابت و همچنین برای تعیین میزان جذابیت صنعت و کسب و کار ما در بازار، یک مشاور حرفه‌ای مورد نیاز است.
- گرفتن یک مشاور حرفه‌ای برای تحلیل ماتریس، هزینه بر است.
- بین دو یا چند واحد تجاری امکان هم افزایی وجود دارد که این ماتریس، آن را در نظر نمی‌گیرد.
محدودیت‌های ماتریس مکنزی / جنرال الکتریک
همانطور که دکتر ماکان آریا پارسا گفتن ماتریس مکنزی دارای محدودیت‌هایی است که نمی‌توان از آنها چشم پوشی کرد. درست است که این ماتریس توانسته نواقص ماترسی بی سی جی را پر کند اما هنوز هم محدودیت‌هایی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در ماتریس جذابیت بازار نمی‌توانیم شاخص‌ها را تجمیع کرده و انجام این کار بسیار سخت است.
- در واحد تجاری مد نظر، امکان وجود شایستگی‌های محوری بسیار زیادی وجود دارد. در این ماتریس هیچ شایستگی محوری قابل نمایش نیست و نمی‌توانیم آنها را ببینیم.
- یک واحد تجاری به احتمال زیاد شامل بخش‌ها و واحدهای داخلی کوچکتر می‌باشد. برای مثال می‌توان واحد منابع انسانی، سرمایه گذاری، تحقیق و توسعه، مالی و بازاریابی، فروش و حتی تیم برون سپاری و دورکاری و موارد متعدد دیگری را نام برد که همگی با هم در تعامل هستند. ماتریس GE نمی‌تواند تعامل بین واحدهای استراتژیکی یک کسب و کار یا شرکت را در نظر بگیرد و این محدودیت بزرگی است.
- ماتریس جذابیت بازار نمی‌تواند برای تحقق وعده‌ها و سرمایه گذاری و تخصیص آن به واحدهای مختلف واحد تجاری، ارزش گذاری کند.
این مطلب ادامه دارد…
